Қазақша IT контент неге соншалық маңызды немесе Дивандық аналитика

Басымда жүрген шашыраңқы ойды осы жерде жинаймын деп үміттенемін… ©

Тағы бір жұмыс аптасы бітіп, еркін ойлаудың уақтысы туды. Жақсы бір белсенділікпен басталған codeo.kz сайтындағы белсенділік сөніп бара жатқанын көріп жүрмін. Оған дәлел соңғы кезде жарияланған мақалалар саны. Неге бұлай болғанын түсінбедім, ойымнан көп нәрсе өтті. Біз қазақша жақсы ресурс жасамақшы едік қой, неге бұлай басталмай жатып сөніп жатырмыз? Кейін тағы бір ой келді, мүмкін біз әлі қазақша ресурстың маңызын түсінбеген шығармыз? Сонда да өзімнен бір батылдық тауып кішкентай болса да серпін беретіндей осы мақаланы жаздым.

Қалай ойлайсыздар, жаңадан енді өсіп келе жатқан қазақ баласы IT өңіріне қалай ене алады?

Бірінші саты ол — мектеп. Қазақ мектептерінде бағдарламалық тілден Pascal, QBasic, одан басқа тілдер қарастырылады деп ойламаймын. Негізінде pascal-ға менің көзқарасым өте жақсы, бірақ келісіңіздер, оның қазіргі заманауи тілдерге ұқсастығы аздау. Менің айтып тұрғаным ол объектілі бағытталған бағдарламалау және т.б. Заманауи тілдерге ruby, java, python, c#, c++ тілдерін жатқызуға болады. Жарайды ол олимпиадаға қатысқан болсын, математикалық есептерді мықты шешсін. Бірақ… қазіргі кезде it әлемнің талаптары мүлдем бөлек. Демек көптеген қазақ жігіттері мектеп бітіру кезінде бір қадам артта болады.

Екінші саты ол — университет (колледж, институт). Көптеген жастар it-ге шынайы осы сатыда енеді. Өйткені мектептен айырмашылығы бұл мекемелерде үлкен база болады, сонымен қатар, мамандар да. Бұл жақсы, бірақ бір «бірақ» дейтін жері бар. Бұл кезеңде көптеген қазақ жастарында тілге байланысты қиындықтар шығады, олар: қазақша ресурстар аз (кейде мүлдем жоқ), қазақша оқулықтар да (өз басым көрмедім), бар ресурстар өте ескі және қазіргі кезде маңызы жоқ. Сондықтан, барлық ресурстарды орысша іздеуге тура келеді, кейде ағылшынша да. Тілді білу соншалық маңызды болып, қазақ тілі керек емес секілді болып қалады. Бұл өте маңызды, өйткені өз тіліңнің маңызын жоғалтқандай сезіну, ол өте жаман, көбірек басқа тілде сөйлей бастайсың, басқа тілді білуге көп мотивация пайда болады.

Үшінші саты — жұмыс. Бұл кезде қазақ тілі тек қана сөйлесу құралы болып қалады деуге де болады. Бұл сөзге дауласуға болады, өйткені қазақ тілін төмендетіп жатқан секілді боламыз. Бірақ, шындыққа тіке қарайық, қазақ тілінің бұл саладағы деңгейі өте төмен деуге болады. Мүмкін, басқа жерлерде олай емес те шығар. Әрине, қазақша контентпен айналысатын компанияларда қазақ тілі маңызды, бірақ, тағы қай жерде? Жұмыс процесстері орыс тілінде, құжаттар орыс тілінде. Бұны бірден өзгерту ол аңыз секілді. Өйткені оған ұзақ уақыт керек.

Сонымен, ең басты сұрақ «Не істеуге болады?». Нақты жауапты ешкім айта алмаса керек, бірақ менің өзім үшін жауабым ол «тек әрекет жасау керек». Бастағы «пайдасы жоқ», «кімге керек», «бәрібір ештеңе шықпайды» деген пікірлерді алып тастау керек. Олар біздің басымыздағы психикалық тежегіштер. Онда "қалай әрекет жасаймыз?" деген сұрақ туындайды. Жауап белгілі "қазақша ресурстарды көбейту керек". Ойша елестетіп көріңіз, қазақ баласы жоғарыдағы үш сатыны қазақша ресурстар өте көп болғанда қалай өтер еді? Сондықтан, қазақша көбірек контент жариялауға тырысу керек, басыңда бар нәрсемен әлеммен бөліс, қазір бағаланбаса кейін бағаланады. Мұнда тағы бір психикалық тежегіш бар. Мен бірнеше адамнан келесідей сөзді естідім «мен мақала жазатындай тәжірибем жоқ» басқаша айтқанда, мен әлі жаспын. Достар, ертеңгі күнді ойлайтын біздер, уақыт соншалық жылдам ол біздің өсіп тәжірибелі болуымызды күтіп тұрмайды. Қайтаға қалған әлеммен оймен бөлісіп, басқа адамдардың пікірін білу қажет. Бір жағынан мен қазір өте тәжірибелі қазақ тілді бағдарламалаушыны білмейі екенмін. Сондықтан, жауапкершілік біздің мойнымызда. Әйтеуір біреу бастауы керек қой дұрыс па? Осы бір үлкен ағыстағы кішкентай бір орныңызды түсініп оның маңызын аңғара білу керек.

Бір нәрсені ойда сақтау керек "Қазақ тілді мәліметтер өте маңызды". Бұл тілдің тағы бір тіреуі болады. Қазақ тілде жұмыс істейтін компаниялар көбейсе одан да жақсы (мен тек it саласын қарастырып жатырмын).

Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні

Достар, қазақша мақалалар, оқу құралдарын, ғылыми жұмыстарды жариялаңыздар. Пайда алуды емес, басқаларға пайда беруді ойлайық. Мектептерде лекциялар жүргізіп, жастарды жаңа технологиялармен таныстырудан ұялмаңыздар. Үйірмелер ашыңыздар, қазақ тілді бағдарламалайтын топтар қаншалық көп болса, соншалық жақсы. Бір бірімізді қатты сынға алайық, қазақша ресурстарды көбейтейік. Еркін ойлармен алмасайық, дөрекілікті шетке алып тастап, шынайы маңызы бар ақылдармен алмасайық. Бір жұдырық болып түйілу керек.

Аналитика қайда?

Мұнда мен көпке топырақ шашу әдісін қолдандым. Сондықтан да бұл «дивандық аналитика», мен ешқандай шынайы мәлімет келтірген жоқпын, тек өзім кездескен және өзім байқап жүрген жайттар.

Пікірлер жазыңыздар, мақалаға қарсы аргументтер келтіріңіздер, белсенді болыңыздар! Әрбір айтылған сынды қуанышпен қарсы аламын, өйткені сынға алған адамдар қаншалық көп болса, қазақ тіліне деген жаны ашитын адамдар соншалық көп.